Офтальмол. журн. — 2013. — № 3. — С. 38-46.

Полный текст Pdf 

УДК: 617.7:616.43:313.13(477)

https://doi.org/10.31288/oftalmolzh201333846

Ранние клинические признаки эндокринной офтальмопатии при различной функции щитовидной железы

Каяли Авис, аспирант

ГУ «Институт глазных болезней и тканевой терапии им. В. П. Филатова НАМН Украины» Одесса

Ключевые слова: эндокринная офтальмопатия, щитовидная железа, ранние признаки

Ключові слова: ендокринна офтальмопатія, щитовидна залоза, ранні ознаки

Актуальність. Ендокринна офтальмопатія (ЕОП)розвивається у осіб пра-цездатного віку (30—50років) і може призводити до стійкої інвалідизації пацієнта. У зв'язку з цим рання діагностика і своєчасне лікування хворих на ЕОП мають важливе соціальне значення і є дуже актуальними. 

Мета: вивчити ранні клінічні прояви ЕОП в залежності від функції ЩЗ. 

Матеріал та методи. Вивчено 332 історії хвороби пацієнтів на ЕОП, які лікувалися в ДУ «Інститут очних хвороб і тканинної терапії ім. В. П. Філа-това НАМИ України» у 2002—2013 рр. Побудована електронна база даних, яка містить анамнез хвороби, дані клінічного та інструментального дослідження хворих. Статистична обробка матеріалу проводилась за допо-могою програми «Statistics 9».

Результати дослідження. Серед 332хворих жінок було 217(65,36 %), чоловіків — 115 (34,64 %). Вік — від 18 до 83років (50,5+13,4). ЕОП частіше зустрічається у осіб працездатного віку (75,0—92,5 %) і в 1,9разів — у жінок; на фоні гіпертиреозу (64,46 %), гіпотиреозу (21,69 %) і эутиреозу (13,85 %). Мешканців міста було 179 (53,92 %), села — 153 (46,08 %). Достовірної різниці за характером порушения функції ЩЗ між ними не виявлено (%2 = 0,17; р = 0,92). Двобічний экзофтальм зустрічається частіше ніж однобічний (72,9 % і 27,1 % відповідно). Права та ліва орбіти уражаються однаково часто незалежно від функції ЩЗ та статі хворого. Прояви клінічних симптомів ЕОП при двобічному екзофтальмі бувають асиме-тричними. Достовірної різниці в прояві основних клінічних ознак ЕОП при різній функції ЩЗ не виявлено. Першим проявом ендокринної офтальмопа-тії було випинання очного яблука (84,94 %), яке сполучалось з набряком повік у 34,34 % випадків, двоїнням — у 31,62 %, сльозотечею — у 10,84 %, зниженням гостроти зору — у 1,81 %, птозом — у 1,20 %.

Висновки. ЕОП розвивається частіше у осіб працездатного віку (75,0— 92,5 %) на фоні гіпертиреозу (64,46 %) та в 1,9 раз у жінок. Першим проявом ЕОП незалежно від функції ЩЗ є випинання очного яблука (84,94 %). Достовірної різниці в прояві основних клінічних ознак ЕОП при різній функції ЩЗ немає.

Литература
1.Бровкина А. Ф. Эндокринная офтальмопатия / Алевтина Федоровна Бровкина. — М., ГОЭТАР, 2004. — 174 с.
2.Бровкина А. Ф., Павлова Т. Л. Эндокринная офталь-мопатия с позиции офтальмолога и эндокринолога / А. Ф. Бровкина, Т. Л. Павлова // Клин. Офтальмо-лю — 2000. — № 1. — С. 11—14.
3.Бровкина А. Ф. Эутиреоидная болезнь Грэвса (Проблемы диагностики и лечения) / А. Ф. Бровкина, Т. Л. Толстухина, Г. Ф. Александрова, Г. А. Котова // Вестн. Офтальм. — 2001. — № 4. — C. 34— 36.
4.Дедов И. И. Эндокринология (учебник для студентов медицинских вузов) / И. И. Дедов, Г. А. Мельниченко, В. В. Фадеев. — М. Медицина, 2000.
5.Фаттахова Е. К. Спонтанное течение аутоиммунной офтальмопатии II степени у больных диффузным токсическим зобом / Е. К. Фатгахова, Т. И. Родионова, Н. Е. Чеглова // Диагностика и лечение узлового зоба: М., 2004. — C.302— 303.
6.An infant case of Graves' disease with ophthalmopathy / Kubo Т., Shimizu J., Furujo M. [et al] // Endocr. J. — 2005. — Vol. 52. — № 5. — P. 647— 650.
7.Bartley G. B. The epidemiologic characteristics and clinical course of ophthalmopathy associated with autoimmune thyroid disease in Olmsted County, Minnesota / G. B. Bartley // Trans. Am. Ophthalmol. Soc. — 1994. — 92. — P. 477— 588.
8.Bartley G. B. Diagnostic criteria for Graves' ophthal-mopatliy / G. B. Bartley, C. A. Gorman // Am. J. Oph-thalmol. 1995. — Vol. 119. — № 6. — P. 792— 795.
9.Boergen K. P. Ophthalmological diagnosis in autoimmune orbitopathy / K. P. Boergen // Exp. Clin. Endocrinol. 1991. — Vol.97. — № 2—3. — P. 235— 242.
10.Clinical activity score as a guide in the management of patients with Graves' ophthalmopathy / M. P. Mourits, M. F. Prummel, W. M. Wiersinga [et al] // Clinical Endocrinology. — 1997. — Vol. 47. — № 1. — P. 9-14.
11.Clinical Significance of Saccade Analysis in Early Active Graves' Ophthalmopathy / H. D. Schworm, A. E. Heufelder, A. Kunze [et al] // Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. — 2000. — Vol. 41. — P. 1710-1718.
12.Clironology of Graves' ophtlialmopathy in an incidence cohort / G. B. Bartley, V. Fatourechi, E. F. Kadrmas [et al] // Am. J. Ophthalmol. — 1996. — Vol. 121. — № 4. — P. 426- 434.
13.Comment explorer une exophthalmia / V. Brun, F. Lafitte, M. Hamedani [et al.] // J. Neuroradiol. —   2002. — Vol. 29. — № 3. — P. 161-172.
14.Factors associated with decompression and strabismus surgery in thyroid eye disease / Looi A. L. G., Luu C. D., Wong T. Y [et al.] // Ann. Acad. Med. ingapore. — 2005. — Vol. 34. — № 2. — P. 154- 157.
15.Evaluation of extraocular muscle enlargement in dysthy-roid ophthalmopathy / Y Murakami, T. Kanamoto, T. Tuboi [et al.] // Jpn. J. Ophthalmol. — 2001 — Vol. 45. — № 6. — P. 622-627.
16.Epidemiology of the endocrine orbitopathy / J. Cmelo, M. Chynoransky, J. Podoba, et al // Cesk. Slov. Oflal-mol. — 2006. — Vol. 62. — № 6. — P. 373-380.
17.Gerding M. N. Assessment of disease activity in Graves' ophthalmopathy by orbital ultrasonography and clinical parame-ters / M. N. Gerding, M. F. Prummel, W. M. Wi-ersinga //Clinical Endocrinology. — 2000. — Vol. 52. — Is. 5. — P. 641.
18.Graves'ophthalmopathy in the absence of elevated free thyroxine and triiodothyronine levels: prevalence, natural history, and thyrotropin receptor antibody levels / D. Khoo, P. Eng, S. Ho [et al.] // Thyroid. — 2000. — Vol. 10. — № 12. — P. 1093 -1100.
19.Graves' ophthalmopathy: natural history and treatment outcomes / Noth D., Gebauer M., Mtiller B. [et al] // Swiss. Med. Wkly. — 2001. — Vol. 131. — P. 603- 609.
20.Halkias A. Multi-center study on the characteristics and treatment strategies of patients with Graves' orbitopathy: the first European Group on Graves' Orbitopathy experience / A. Halkias // Eur. J. Endocrinol. — 2003. — Vol. 148. — P. 491- 495.
21.Henzen C. Hyperthyreoidose differenzial diagnose, therapie / C. Henzen // Schweiz. Rundsch. Med. Prax. — 2003. — Bd 92. — № 1-2 — S. 18-24.
22.Kadrmas E.  F.  Superior limbic keratoconjunctivitis. A prognostic sign for severe Graves' ophthalmopathy / E. F. Kadrmas, G. B. Bartley // Ophthalmology. — 1995. — Vol. 102. — № 10. — P. 1472- 1475.
23.Kahaly G. J. Imaging in thyroid-associated orbitopathy / G. J. Kahaly // Eur. J. Endocrinol. — 2001. — Vol. 145. — № 2. — P. 107-118.
24.Kahaly G. J. Recent developments in Graves' ophthal-mopathy imaging / G. J. Kahaly // J. Endocrinol. Invest. — 2004. — Vol. 27. — № 3. — P. 254-258.
25.Lazarus J. H. Relation between thyroid eye disease and type of treatment of Graves' hyperthyroidism / J. H. Lazarus // Thyroid. — 1998. — Vol. 8. — № 5. — P. 437.
26.Leech N. J., Dayan C. M. Controversies in the management of Graves disease / N. J. Leech, C. M. Dayan // Clin. Endocrinol. — 1998. — Vol. 49. — P. 273 280.
27.Long-term    safety    of   orbital    radiotherapy for Graves'ophthalmopathy / C. Marcocci, L. Bartalena, Ro-chi R. [et al.] // J. Clin. Endocrinol. Metab. — 2003. — Vol. 88. — № 8. — P. 3561- 3566.
28.Ludgate M. Inducing Graves' ophthalmopathy / M. Ludgate, G. Baker // J. Endocrinol. Invest. — 2004. — Vol. 27. — № 7 — P. 211-215.
29.Robert P. V. Complications de l'ophtalmopathie dysthy-roidienne / P. Y Robert, P. Camezind, J. P. Adenis // J. Fr. Ophtalmol. — 2004. — Vol. 27. — № 7. — P. 819-821.
30.Thyroid disorders in mild iodine deficiency / P. Laurberg, S. B. Nohr, K. M. Pedersen et al. // Thyroid. — 2000. — Vol. 10. — P. 951- 963.
31.Treatment results in 25 patients with Graves' ophthalmopathy between 1998 and 2001 / S. Ramschak-Schwarzer, S. Lindner, A. Langmann [et al] // Acta Med Austriaca. — 2001. — Vol. 28, № 4. — P. 102- 104.
32.Weetman A. P. Graves disease / A. P. Weetman // N. Engl. J. Med. — 2000. — Vol. 343. — P. 1236-1248.
33.Wiersinga W. M. Epidemiology and prevention of Graves' ophthalmopathy / W. M. Wiersinga, L. Bartalena // Thyroid. — 2002. — Vol.12, № 10. — P. 855- 860.
34.Wiersinga W. M. Quality of life / In book: Graves' orbitopathy. A multidisciplinary approach. Ed. Wiersinga W. M., Kahaly G. J., Karger, 2007. — P. 201-211.
35.Yassur I. Thyroid orbitopathy / I. Yassur, G. J. Ben Simon, N. Rosen // Harefuah. — 2003. — Vol. 142. — № 5. — P. 377-380.